Έξω Μερά

Επειδή υπάρχει η Τήνος που νομίζεις πως ξέρεις, και η Τήνος που ανακαλύπτεις. Έχεις περπατήσει σε μονοπάτια που σμίλεψαν κορυφαίοι μαρμαρογλύπτες; Έχεις περιπλανηθεί να γίνεις ένα με την άγρια φύση; Έχεις δει τον τόπο καταγωγής του Χαλεπά και του Νικηφόρου Λύτρα; Έχεις καθήσει να ξαπωστάσεις απολαμβάνοντας εκπληκτική γαστρονομία; Έχεις ζήσει πανηγύρι στην πλατεία του χωριού; Έχεις δει που φορτώνονταν το μάρμαρο τα παλαιά χρόνια; Γνωρίζεις πόσοι ναυτικοί έφτασαν στην άλλη άκρη του κόσμου, ξεκινώντας από εδώ με ένα ναυτικό φυλλάδιο και αμέτρητα όνειρα; Αν απάντησες όχι έστω και σε ένα από τα παραπάνω, μόλις βρήκες γιατί πρέπει να έρθεις στην Έξω Μεριά! Κάθε χωριό και μια ζωντανή Ιστορία

Υπαίθριο Μουσείο Λαικής Τέχνης έχουν ονομάσει τον Πύργο και μια βόλτα στην Έξω Μεριά και το διάσημο χωριό του Γιαννούλη Χαλεπά και Νικηφόρου Λύτρα θα σας κάνει να το διαπιστώσετε.

Τα πιο φρέσκα ψάρια θα δείτε να φτάνουν με τα καίκια στον Πάνορμο. Το γραφικό λιμάνι με την μακρά Ιστορία αφού απο εκεί μεταφερόταν το Τηνιακό μάρμαρο σε όλη την Ελλάδα.

Η πρώτη σχολή ραπτικής του νησιού λειτούργησε στην Έξω Μεριά και στο χωριό Βεναρδάδος. Στο χωριό αυτό συγκενρώνονταν οι κοπέλες του νησιού που ήθελαν να μάθουν ράψιμο.

Καρδιανή

Σε καλοσωρίζει στην Έξω Μεριά, αφού αποτελεί τον πρώτο οικισμό της. Με πυκνή βλάστηση που οφείλεται στις δεκάδες πηγές που αναβλύζουν από το βουνό, η Καρδιανή είναι λες και σκαρφάλωσε στην πλαγιά, αφού έχει υψόμετρο 240μ. Πλακόστρωτα σοκάκια, στοές και καμάρες, ψηλά κυπαρίσσια και ένα μαρμάρινο σκαλιστό συντριβάνι στην πλατεία της Κιουράς, στην Καρδιανή καθολικοί και ορθόδοξοι συνυπάρχουν αρμονικά απολαμβάνοντας τα πλούσια χαρίσματά της.

Υστέρνια

Χτισμένο αμφιθεατρικά, εδώ η μαρμαρογλυπτική βρίσκεται στα καλύτερά της. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στο χωριό θα βρεις το Μουσείο Υστερνιωτών Καλλιτεχνών. Ο Γεώργιος Βιτάλης, ο Λάζαρος Λαμέρας και τόσοι άλλοι, δημιούργησαν στην περιοχή. Το αποτέλεσμα σε συναρπάζει καθώς περπατάς στα μαρμαρόχτιστα σοκάκια και συνατάς προτομές και αγάλματα.

Βεναρδάδος

Στο κατώφλι του Πύργου, μια στάση στο Βερναδάδο είναι must. Τόπος καταγωγής του ζωγράφου- αγιογράφου Νίκου Γαίτη, το χωριό είναι το ίδιο μια ζωγραφιά. Παραδοσιακά σπίτια, δέντρα και φυλλώματα, ένα πηγάδι και το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου είναι μόνο μερικά από αυτά που έχεις να δεις. Στο χωριό λειτούργησε και η πρώτη σχολή ραπτικής για τα κορίτσια της περιοχής που μάθαιναν την τέχνη.

Μαρλάς-Μαμάδος-Ισμαήλ

Βράχοι σαν θεριά, πέτρες «πληγωμένες» από το αγέρι και παλιά νταμάρια στα σωθικά της γης, στην Έξω Μεριά. Στο βορειοδυτικότερο άκρο της Τήνου, όπου η φύση δείχνει το πιο άγριο πρόσωπό της, τα πάντα μιλούν τη γλώσσα του μαρμάρου.
Ο άνθρωπος, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που τον περιβάλλουν, γράφει την ιστορία του. Ελεύθερα, αλλά μέσα σε πλαίσιο αρκετά καθορισμένο και με δυνατότητες απόκλισης λιγοστές. Στα χωριά μας Μαρλά, Μαμάδος, Ισμαήλ, Κάτω Μαρλά, η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν μαρμαράδες, λατόμοι, ναυτικοί και πολύ λιγότεροι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Άνθρωποι φιλοπρόοδοι, ανήσυχοι, ανοικτοί στην καινοτομία. Αφομοίωναν γρήγορα καθετί νέο και ξενόφερτο που έφερναν οι μαρμαράδες που ξενιτεύονταν στη Μαύρη Θάλασσα και στην Εγγύς Ανατολή, αλλά και οι ναυτικοί από τα μακρινά ταξίδια τους. ‘Έτσι, δημιουργήθηκε μια κοινωνία ριζοσπαστική, καινοτόμα, δημιουργική, στα γεωγραφικά όρια των Εσχατιών της Τήνου. Τα ζωτικά οικονομικά και γεωγραφικά όρια των Εσχατιών προσδιορίζονται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού και ξεχωρίζουν από εκείνα του Πύργου, από τη νοητή γραμμή που αρχίζει περίπου από τη θέση Λιγοστάματα στις νοτιοδυτικές ακτές της Τήνου, αφήνει βόρεια την κορυφή των Πετάλων, κατέρχεται στην Αγία Μονή, από εκεί στην Κάτω Μαρλά και στις παρυφές της Κυρά Ξένης και του Μοναστηριού και στη συνέχεια, ακολουθώντας στις υπώρειες του Προφήτη Ηλία (καταφύγια), καταλήγει στον όρμο των Ορνών.

Κουμελάς-Μαλλί

Στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού βρίσκεται ο παραθαλάσσιος οικισμός Κουμελάς με την ομώνυμη παραλία και το Μαλί. Μια μικρή παραλία με βότσαλο με τον επιβλητικό βράχο στα αριστερά της. Αξίζει να την επισκεφθείτε έστω και μόνο για την υπέροχη διαδρομή μέχρι εκεί, όπου θα δείτε τα ορυχεία του μαρμάρου. Κολυμπήστε προς τα αριστερά με θέα τα βράχια.

Πύργος

Ότι και να γράψει κανείς για τον Πύργο, θα είναι λίγα. Το χωριό που φιλοξενεί από το 1956 την Σχολή Καλών Τεχνών Πανόρμου και προσφάτος το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Πειραιώς, έχει βάλει από νωρίς θεμέλιο λίθο στους τομείς της γλυπτικής, μαρμαροτεχνίας, ζωγραφικής και Ιστορίας της Τέχνης. Η ιδιαίτερη πατρίδα του Γιαννούλη Χαλεπά, του Νικηφόρου Λύτρα και του Γιάννη Γαίτη πρωτοστάτησε στην “εκμετάλλευση” των κοιτασμάτων λευκού και πράσινου μαρμάρου για τα οποία διακρίνεται η περιοχή. Οικόσημα, σκαλιστές επιγραφές, βρύσες, τραπέζια και τόσα άλλα, θα συνατήσεις στη βόλτα σου στον Πύργο, συναντώντας μαζί ένα τεράστιο κομμάτι της Ιστορίας του.

Πάνορμος

Ένα από τα πιο γραφικά ψαροχώρια, έμμελε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της ναυτοσύνης και του εμπορίου από τα παλιά χρόνια. Στο λιμάνι του Πανόρμου φορτώνονταν από τα λατομεία της περιοχής το πράσινο μάρμαρο και διακομιζόταν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Από τα πιο τουριστικά μέρη, σε σαγηνεύει με την ομορφιά που αποπνέει ο γραφικός του όρμος, πριν σε κατακτήσουν οι γεύσεις και τα αρώματα από τις ψαροταβέρνες της περιοχής. Οι παραλίες του ιδανικές για κυκλαδονήσι, αφου ο βοριάς δεν πιάνει στην Αγία Θάλασσα και τα αρμιρίκια σε δροσίζουν με τη σκιά τους στη Ρόχαρη.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://tinos-about.gr/village/exo-meria/